Jak reagować na cyberprzemoc?

Zjawisko cyberprzemocy jest coraz bardziej powszechną formą przemocy, na którą narażone są szczególne najmłodsze osoby. Najkrócej definiuje się jako przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Technologie te to głównie Internet oraz telefony komórkowe. Część definicji ogranicza stosowanie terminu cyberbullying czy cyberprzemoc wyłącznie do przemocy rówieśniczej, inne nie stawiają ograniczeń wiekowych, niewątpliwie jednak najczęściej terminów tych używa się właśnie w kontekście przemocy wśród najmłodszych. Inne terminy używane zamiennie to: agresja elektroniczna, nękanie internetowe (harrassment) albo cyberbullying (przemoc rówieśnicza).
Podstawowe formy zjawiska to:
• nękanie,
• straszenie,
• szantażowanie z użyciem sieci,
• publikowanie lub rozsyłanie ośmieszających,
• kompromitujących informacji, zdjęć, filmów z użyciem sieci
• podszywanie się w sieci pod kogoś wbrew jego woli.

Do działań określanych mianem cyberprzemocy wykorzystywane są głównie: poczta elektroniczna, czaty, komunikatory, strony internetowe, blogi, serwisy społecznościowe, grupy dyskusyjne i smsy.
Głównymi cechami cyberprzemocy są:
• wysoki poziom anonimowości sprawcy.
• Ponadto na znaczeniu traci klasycznie rozumiana „siła”, mierzona cechami fizycznymi czy społecznymi, a atutem sprawcy staje się umiejętność wykorzystywania możliwości, jakie dają media elektroniczne.
• szybkość rozpowszechniania materiałów kierowanych przeciwko ofierze oraz ich powszechna dostępność w sieci sprawiają, że jest to zjawisko szczególnie niebezpieczne. Kompromitujące zdjęcia, filmy czy informacje potrafią zrobić w Internecie bardzo szybką „karierę”,
• ich usunięcie jest często praktycznie niemożliwe.
• Dodatkową uciążliwością dla ofiar cyberprzemocy jest stałe narażenie na atak, niezależnie od miejsca czy pory dnia lub nocy.
• Kolejną ważną cechą problemu jest stosunkowo niski poziom kontroli społecznej tego typu zachowań.

Wedle najnowszych badań niemieckich wynika, że 98% młodzieży posiada smartfony i spędza 245 minut dziennie w sieci, a to może sprzyjać doświadczenia cyberprzemocy.
Polskie i niemieckie badania wskazują, że ponad 20% nastoletnich uczestników i uczestniczek badań doświadczyło cyberprzemocy, czyli nawet co 5 dziecko korzystające z Internetu.
Każda sytuacja może być wykorzystana do zastosowania cyberprzemocy, dlatego bardzo ważne jest budowanie w dzieciach i młodzieży świadomości, czym jest cyberprzemoc.

Warto przy tym pamiętać, że zarówno ofiara jak i świadek i sprawca potrzebują reakcji dorosłych na każde zachowanie o charakterze cyberprzemocy. Muszą usłyszeć, że cyberprzemoc jest krzywdzeniem kogoś. Nie jest żartem działanie, które powoduje czyjeś cierpienie. Dorośli powinni informować o konsekwencjach, które grożą sprawcom przemocy. Dodatkowo powinni sugerować reakcje ze strony dzieci – świadków sytuacji. Ujawnienie zjawiska cyberprzemocy wymaga podjęcia w szkole lub od osób dorosłych konkretnych działań interwencyjnych.
Aby interwencja była skuteczna, warto zadbać o następujące sprawy:
1) wprowadzić działania profilaktyczne w szkole, uświadamiające całej społeczności szkolnej (uczniom, rodzicom, nauczycielom i innym pracownikom szkoły) zasady korzystania i zagrożenia płynące z użytkowania różnych technologii komunikacyjnych;
2) opracować procedurę reagowania w szkole na zjawisko cyberprzemocy.
Ze strony rodziców natomiast ważne jest budowanie zaufania, uczestniczenia w życiu dziecka, a także interesowanie się i towarzyszenie w poznawaniu Internetu. Dzięki wiedzy i zaufaniu jest szansa na to, że dziecko będzie bezpieczniejsze i nie stanie się ofiarą cyberprzemocy.
Poniższa lista stron z adresami i publikacjami pomocowymi może być pomocą w zapobieganiu cyberprzemocy:
Niemieckie strony:

1. Cybermobbing hilfe

• tu też są publikacje na temat cyberprzemocy i reagowania

1. – strona dostosowana zarówno dla dzieci jak i rodziców. Zawiera dużo istotnych informacji.
2. – bogate źródło wiedzy o cyberprzemocy. Strona ma też odsłonę angielską.
3. – kroki co robić
   Polskie strony:
   1. –dajemy dzieciom siłę (kiedyś fundacja Dzieci Niczyje)
      zawiera bazę wiedzy, jak również scenariusze dla dzieci przedszkolnych.
   2. –telefon zaufania
   3. –baza wiedzy

Autorka: Aleksandra Magryta

Projekt: Kobieta, Polka, Europejka

Zabrania się kopiowania i rozpowszechniania zamieszczonych na stronie treści