Cyberprzemoc

Zjawisko cyberprzemocy najkrócej definiuje się jako przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyjnych.
Cyberprzemoc w języku polskim określana jest zamiennie z określeniem przemoc wirtualna.
Natomiast w języku niemieckim jest całkiem sporo określeń definiujących ten obszerny worek z przemocą.
To są takie określenia jak virtuelle Gewalt, Cybermobbing, Internetgewalt a ostatnio coraz częstszym określeniem jest Digitale Gewalt. Czasami cybeprzemoc wymiennie stosowana z pojęciem przemoc rówieśnicza.
Cyberprzemoc charakteryzuje się tym, że sprawa w większości przypadków pozostaje anonimowy.
Na znaczeniu traci klasycznie rozumiana „siła”, mierzona cechami fizycznymi czy społecznymi, a atutem sprawcy staje się umiejętność wykorzystywania możliwości, jakie dają media elektroniczne.
Szybkość rozpowszechniania materiałów kierowanych przeciwko ofierze oraz ich powszechna dostępność w sieci sprawiają, że jest to zjawisko szczególnie niebezpieczne. Kompromitujące zdjęcia, filmy czy informacje potrafią zrobić w Internecie bardzo szybką „karierę”, a ich usunięcie jest często praktycznie niemożliwe. Dodatkową uciążliwością dla ofiar cyberprzemocy jest stałe narażenie na atak, niezależnie od miejsca czy pory dnia lub nocy. Kolejną ważną cechą problemu jest stosunkowo niski poziom kontroli społecznej tego typu zachowań.
Badania dotyczące zjawiska cyberprzemocy przedstawiają nieco różne liczby dotyczące skali zjawiska cyberprzemocy. Jedno badania mówi np. o 2 mln dzieci i nastolatków w niemieckich szkołach, które doświadczają cyberprzemocy. Jednakże jest to liczba zdecydowanie zaniżona na co wskazują inne badania – wiele badań mówi, że ponad 30% dzieci doświadczyło lub doświadcza przemocy internetowej.

Skala cyberprzemocy jest też większa u dziewczynek, statystycznie o kilka procent więcej, na co wskazują chociażby badania fundacji Feminoteka. Wynika to z dyskryminacji, a także krzywdzących wzorców. Widać tu korelację z ze zjawiskiem przemocy ze względu na płeć, której ofiarami są przede wszystkim kobiety.
Cyberprzemoc możemy podzielić na kilka typów. Są to m.in.:
– Pierwszym z nich jest grooming, czyli uwodzenie dzieci przez internet, a następnie wykorzystanie seksualne.
– Kolejnym jest seksting, czyli wysyłanie zdjęć intymnych za pomocą narzędzi internetowych. Coraz częstszym zjawiskiem jest wysyłanie „dick pics”, czyli wysyłanie niechcianych zdjęć penisa.

Do form przemocy internetowej należą patotreści, czyli tworzenie demoralizujących treści w serwisie YouTube. Niestety coraz więcej dzieci ogląda patostreamerów.
Częstymi przemocowymi zachowaniami w sieci są wyzwiska, obrażanie, plotkowanie, oszczerstwa, wykluczenie, odrzucanie próśb o kontakt czy rozpowszechnianie niemiłych i wstydliwych zdjęć czy filmów.

Cyberprzemoc pozostawia wyraźne ślady wśród ofiar. U dzieci doświadczających przemocy internetowej można zauważyć spadek nastroju. Dziecko zaczyna opuszczać lekcje, jego wyniki w szkole nie są już tak dobre jak były. Dodatkowo dziecko mierzy się z problemami z koncentracją. Doświadcza ataków lęku, odczuwa symptomy fizyczne jak ból głowy i ból żołądka. Ponadto takie dziecko czuje się samotne.
Badania pokazują, że 90% aktów przemocy rówieśniczej dzieje się przy jakiejś publiczności, nieważne czy tradycyjnej czy online. Dlatego tak ważna jest tu rola świadka. Ważne jest, aby wspierać postawę tzw. odwagi cywilnej. Dziecko jako świadek nie musi się przeciwstawić sprawcy przed wszystkimi, wystarczy jeżeli powie cyberprzemocy dorosłej osobie i da znać ofierze, że nie jest sama w tej bardzo dotkliwej dla niej sytuacji.

W tym miesiącu (Kwiecień 2021) weszło w życie nowe prawo “Gesetzespaket gegen Rechtsextremismus und Hasskriminalität“, które ma skuteczniej chronić przed cyberprzemocą. Nowa ustawa zakłada, że za hejterskie wypowiedzi będzie teraz groziło do 2 lat więzienia. Nowością w tym przepisie jest zmiana postępowania współpracy z instytucjami. Dotychczas było to tak, że odpowiednie organy wszczynały postępowanie i kontaktowały się z konkretnymi koncernami mediów społecznościowych, żeby uzyskać informacje typu IP sprawcy.
Było to jednak działanie mozolne. Obecnie koncerny typu nie będą mogły kasować hejterskich treści, lecz będą je od razu przekazywać do Bundeskrimialamt. Dodatkowo będą też podawać adres IP. aby szybciej zdobyć lokalizację sprawcy.

Aby skutecznie chronić dzieci przed cyberprzemocą, a w sytuacji jej wystąpienia konieczne jest podjęcie szeregu działań. Ze strony szkoły zasadne byłoby wprowadzenie trwałych instytucjonalnych zmian takich jak np. stworzenie stanowiska dla specjalisty antymobbingowego albo nawet szkolnych zespołów wspierani ofiar przemocy (badania Technischer Krankenkasse wskazują, że w tylko 13% szkół istnieją tego typu jednostki). Istotne jest, aby szkoła współpracowała z policją jak też z rodzicami. Wskazane jest też prowadzenie treningów antyprzemocowych i o cyberprzemocy, aby uwrażliwić na temat (cyber-) przemocy i aby dzieci dostały realne narzędzia do obrony przed przemocą internetową.

Przy zjawisku cyberprzemocy nieoceniona jest rola rodziców czy opiekunów dziecka. Ważne jest, aby towarzyszyć dziecku przy jego pierwszych krokach w internecie i pokazywać, które treści są bezpieczne i dlaczego warto akurat z tych narzędzi/ portali/ stron korzystać. Ważne jest zapewnienie dziecka, że gdyby zobaczyło dziwne lub złe treści w internecie to, żeby nie bało się przyjść i o tym powiedzieć.

Ważną rolę odgrywa tu zaufanie. Można je rozwijać wspólnie oglądając z dziećmi filmiki na YouTube, radząc się dziecka, z jakich aplikacji warto korzystać i gdzie się komunikować. Dzięki temu jest możliwe uzyskanie wglądu w świat internetowy dziecka.
Gdy dziecko sygnalizuje przemoc, to istotne jest, aby nie złościć się na dziecko, ale je wspierać.

Warto przy tym pamiętać, że zabranie dziecku dostępu do internetu nie rozwiązuje wówczas problemu, ale może doprowadzić do tego, że dziecko już więcej nie przyjdzie po pomoc.

Aby chronić dzieci przed szkodliwymi treściami warto włączyć programy kontroli rodzicielskiej, które zapewnią dziecku bezpieczne surfowanie po sieci. W przypadku poczucia braku wiedzy pomocne będą portale internetowe dedykowane problemowi cyberprzemocy.
Są to np. Clicksafe czy HateAid. Oprócz informacji można uzyskać profesjonalną pomoc.
Najskuteczniejszą formą przeciwdziałania cyberprzemocy jest równoczesne zaangażowanie szkoły
jak i rodziców. Dzięki temu jest większa szansa na uchronienie dziecko przed przemocą.

Poniższa lista stron z adresami i publikacjami pomocowymi może być pomocą w zapobieganiu cyberprzemocy:
Niemieckie strony:

1. Cybermobbing hilfe

• tu też są publikacje na temat cyberprzemocy i reagowania

1. – strona dostosowana zarówno dla dzieci jak i rodziców. Zawiera dużo istotnych informacji.
2. – bogate źródło wiedzy o cyberprzemocy. Strona ma też odsłonę angielską.
3. – kroki co robić
   Polskie strony:
   1. –dajemy dzieciom siłę (kiedyś fundacja Dzieci Niczyje)
      zawiera bazę wiedzy, jak również scenariusze dla dzieci przedszkolnych.
   2. –telefon zaufania
   3. –baza wiedzy

Wcześniejszy artykuł : LINK

 

Autorka Aleksandra Magryta

feministka i aktywistka LGBT, trenerka antydyskryminacyjna, związana z organizacjami społecznymi takimi organizacjami społecznymi (m.in. z Kampanią Przeciw Homofobii, HochDrei e.V. fundacją Feminoteka, Polsko-Niemiecką Współpracą Młodzieży i Deutsche Gesellschaft für Auswärtige Politik e.V). Koordynuje działaniami Wielkiej Koalicji za Równością i Wyborem, pracuje w Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny. Członkini TEA. Specjalistka od mediów społecznościowych i cyberprzemocy.

 

Zabrania się kopiowania i rozpowszechniania zamieszczonych na stronie treści.

 

Das Projekt „Schulungsreihe für Gesundheit, Bildung und Beruf” wird gefördert aus Mitteln des bezirklichen Integrationsfonds des Bezirks Pankow. Der Integrationsfonds ist eine Maßnahme des Gesamtkonzepts zur Integration und Partizipation Geflüchteter des Senats von Berlin.