logo

Na drodze do równouprawnienia

Na drodze do równouprawnienia

“Chciałbym powiedzieć tutaj …. że my, niemieckie kobiety, nie jesteśmy dłużne temu rządowi wdzięczności w tradycyjnym sensie. To, co zrobił ten rząd, było oczywiste: dał on kobietom to, czego niesprawiedliwie pozbawione były do tej pory”. ( Marie Juchacz , Zgromadzenie Narodowe,Weimar, 19 .02.1919)


19 stycznia 1919 r. odbyły się wybory powszechne do niemieckiego Zgromadzenia Narodowego. Po raz pierwszy w Niemczech kobiety głosowały i stawały do wyborów. 300 kobiet ubiegało się o urząd. Ostatecznie wybrano 37 kobiet – na łącznie 423 członków parlamentu. Radość z powodu posiadania praw wyborczych nie trwała długo, w czasie III Rzeszy (1933-1945) kobiety zostały ponownie pozbawione prawa głosu. Rok 1958 był rokiem wielkich zmian, w tym to roku weszła w życie ustawa o równouprawnieniu, kamień milowy w walce o prawa kobiet. Od tego momentu, kobiety mogą zarządzać własnym majątkiem, nie potrzebują zgody męża na otworzenie konta bankowego. Nie potrzebują zgody męża na podjecie pracy. Do tego czasu,to mąż decydował o zatrudnieniu żony- od niego zależało, czy pozwolono jej pracować czy nie. W każdej chwili mógł zmienić zdanie i rozwiązać umowę o zatrudnieniu żony.
Aż do 1977 r. w Niemczech Zachodnich kobieta mogła tylko wtedy podjąć pracę, gdy równocześnie była w stanie “spełniać obowiązki małżeńskie i rodzinne”. Dopiero pierwsza ustawa o reformie małżeństwa i prawa rodzinnego zmieniła tę sytuację. Mimo, iż ustawa z 1980 roku o równym traktowaniu kobiet i mężczyzn w miejscu pracy zapewniła, iż kobiety muszą otrzymywać takie samo wynagrodzenie za taką samą pracę, przynajmniej zgodnie z prawem, rzeczywistość wygląda inaczej. Ten stan rzeczy, tłumaczy się często niemożnością kobiet w negocjowaniu płac. Co prawda ustawa z początku 2018 o transparentności wynagrodzeń powinna ten problem rozwiązać, jednak przed nami długa droga, zanim faktycznie dostaniemy równe wynagrodzenie.
Druga ustawa o równouprawnieniu z 1994 roku wniosła następne zmiany, zaostrza przede wszystkim zakaz dyskryminacji ze względu na płeć w życiu zawodowym, ma na celu ochronę przed molestowaniem seksualnym w miejscu pracy i ogólnie wspiera godzenie życia rodzinnego i zawodowego, zwłaszcza w przypadku kobiet. W Niemczech kobiety w ciąży i pracujące matki są chronione prawem(https://www.gesetze-im internet.de/muschg_2018/index.html). Ustawa o ochronie macierzyństwa weszła w życie 6 lutego 1952 r. i od tego czasu była kilkakrotnie zmieniana. Dopełnieniem tego dokumentu było rozporządzenie w sprawie ochrony matek w miejscu pracy (MuSchArbV) które wdrożyło wspólnotową dyrektywę o ochronie macierzyństwa, która określa minimalne normy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia kobiet w ciąży.
Główne przepisy ustawy o ochronie macierzyństwa dotyczą:

  • Zakazu zatrudnienia przed i po porodzie (urlop macierzyński, §§ 3 do 8 MuSchG)
  • Zapewnienia miejsca pracy na podstawie specjalnej oceny ryzyka związanego z chemicznymi substancjami niebezpiecznymi, biologicznymi substancjami roboczymi i fizycznymi czynnikami szkodliwymi (§§ 9 i 10 MuSchG),
  • specjalnej ochrona matek przed zwolnieniem (§ 17 MuSchG),
  • Świadczeń wyrównawcze, w szczególności zasiłek macierzyński (sekcje 18-25 MuSchG), a także pewne obowiązki informacyjne wobec pracodawcy oraz przepisy dotyczące pracy w godzinach nadliczbowych, pracy w nocy i pracy w niedziele. Następnym ważnym i niesłychanie kontrowersyjnym tematem w dyskursie o prawach kobiet jest sprawa aborcji. Na początku lat 70-tych temat “aborcji” był przedmiotem spornych dyskusji. Główny nacisk położono na regulacje prawne dotyczące przerywania ciąży. Wiele ruchów kobiecych opowiedziało się za skreśleniem § 218 z kodeksu karnego. Paragraf 218 kodeksu karnego mówi “przerwanie ciąży podlega karze więzienia do trzech lat lub karze grzywny.”Aborcja jest zatem zabroniona. Kobieta, która przerywa ciążę, może zostać postawiona w stan oskarżenia. Istnieją jednak wyjątki określone w § 218a, w następujących przypadkach aborcja nie jest karalna:
    1) Doradztwo: osoba zdecydowana na zabieg przerwania ciąży musi minimum trzy dni przed zabiegiem zgłosić sie na konsultacje w uznanym przez państwo ośrodku i udowodnić to lekarzowi na piśmie. Aborcja musi zostać przeprowadzona przed 13 tygodniem ciąży.
    2) Wskazanie kryminologiczne: Ciąża była spowodowana gwałtem.
    3) Wskazania medyczne: jeśli lekarz stwierdzi, że życie lub zdrowie kobiety w ciąży jest zagrożone, państwo odstępuje od kary. W takim przypadku ciążę można przerwać do 22. tygodnia ciąży. W przypadku wskazania medycznego lub kryminologicznego koszty pokrywane są przez ubezpieczenie zdrowotne. Sytuacja jest inna, jeśli osoba chce przeprowadzić aborcję zgodnie z przepisami dotyczącymi poradnictwa. W tym przypadku koszty nie są pokrywane z ustawowego ubezpieczenia zdrowotnego. Jeśli osoba jest w złej sytuacji finansowej, tzn. miesięczny dochód nie przekracza 1216 € netto (lipiec 2019) miesięcznie, może zwrócić się do kasy chorych o pokrycie kosztów zabiegu.

Jak widać w ciągu ostatnich 100 lat sporo sie zmieniło w sytuacji kobiet, co nie oznacza końca walki. Kobiety mają lepsze możliwości rozwoju zawodowego niż 40 lat temu i przynajmniej zgodnie z prawem są na równi z mężczyznami we wszystkich dziedzinach życia. Rzeczywistość życia codziennego wygląda w dalszym ciągu inaczej, walka trwa .

Autorka Urszula Bertin

Artykuł powstał w ramach projektu „Kinder erziehen in Deutschland – Was ist anders? Orientierungshilfe für polnische Familien in Pankow”, który jest jest finansowany w ramach funduszy Urzędu dzielnicowego Pankow.

Zabrania się kopiowania i rozpowszechniania zamieszczonych na stronie treści.

Zarejestruj już teraz bezpłatne miejsce na szkoleniu